Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi — wspólnie w walce o skuteczniejszą diagnostykę
15 października obchodzimy Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi – dzień, który przypomina o znaczeniu profilaktyki, wczesnej diagnostyki i dostępie do nowoczesnych metod leczenia. To także moment, by zwrócić uwagę na rolę badań klinicznych – zwłaszcza tych niekomercyjnych – w rozwoju nowych standardów diagnostycznych i terapeutycznych w onkologii.
Z tej okazji prezentujemy projekt finansowany przez Agencję Badań Medycznych, który może zmienić sposób diagnozowania raka piersi w Polsce.
Nowe spojrzenie na diagnostykę raka piersi
W ramach Konkursu na badania head-to-head w zakresie niekomercyjnych badań klinicznych lub eksperymentów badawczych (edycja II), Agencja Badań Medycznych finansuje projekt realizowany przez Uniwersytet Medyczny w Białymstoku „Badanie porównawcze wartości klinicznej innowacyjnych technik obrazowania całego ciała WBMR i PET/MR względem PET/CT oraz standardowej ścieżki diagnostycznej w przedoperacyjnej ocenie stadium zaawansowania zmian u chorych na raka piersi.”
W projekcie weźmie udział 314 pacjentek z rozpoznanym rakiem piersi w stadium IIA lub wyższym. Badanie ma charakter wieloośrodkowy i obejmie pacjentki, które przeszły już standardową diagnostykę przed rozpoczęciem leczenia.
Innowacyjne technologie obrazowania
Celem oceny stadium zaawansowania, czyli rozległości procesu nowotworowego przed rozpoczęciem leczenia u chorych z rakiem piersi, tradycyjnie stosowane są techniki mammografii, USG piersi oraz tomografii komputerowej (TK) czy USG innych okolic ciała. W niektórych przypadkach, przy stwierdzeniu w organizmie zmian o niejednoznacznym charakterze, wykonywana jest Pozytonowa Tomografia Emisyjna z Tomografią Komputerową całego ciała (18F-FDG PET/CT) czyli badanie łączące ocenę metabolizmu tkanek (PET) z obrazowaniem anatomicznym (CT), które umożliwia precyzyjną lokalizację i ocenę stadium zaawansowania chorób nowotworowych, ale także stanów zapalnych i chorób neurologicznych. Badanie polega na podaniu pacjentowi radiofarmaceutyku, który jest wychwytywany przez pobudzone metabolicznie komórki nowotworowe, co możemy następnie zobrazować w otrzymanych skanach całego ciała.
Takie badania są dziś częścią podstawowej diagnostyki onkologicznej. Jednak rozwój technologii pozwala na stosowanie nowocześniejszych metod obrazowania całego ciała, takich jak Whole-Body MR (WBMR) czy PET/MR, czyli nowoczesnej, hybrydowej metody obrazowania medycznego łączącej w jednym badaniu Pozytonową Tomografię Emisyjną (PET) i Rezonans Magnetyczny (MRI).
Celem projektu jest porównanie skuteczności i wartości klinicznej tych technik z dotychczas stosowaną ścieżką diagnostyczną. W efekcie ma powstać nowy, zoptymalizowany schemat diagnostyczny, dostosowany do potrzeb konkretnej pacjentki i jej stanu zdrowia.
„Badanie MR całego ciała zyskuje na znaczeniu w ocenie zaawansowania zmian nowotworowych w przebiegu raka piersi. Obecnie mówi się o wysokiej czułości techniki w ocenie przerzutów do układu kostnego oraz tkanek miękkich, m.in. wątroby i mózgu. Dodatkową wartością jest to, że w jednym badaniu możemy ocenić całe ciało. Aktualne doniesienia kliniczne wskazują na ogromny potencjał techniki, jednak na ten moment nie ma badań obejmujących dużą grupę chorych, które mogłoby jednoznacznie wskazać na wyższość techniki nad obecnie stosowanymi metodami, przede wszystkim CT, czy scyntygrafią kości. Stąd potrzeba przeprowadzenia takiego eksperymentu medycznego obejmującego dużą grupę chorych.
Dodatkowo bardzo istotnym jest fakt, że badanie MR jest techniką bezpromienną. W trakcie leczenia onkologicznego pacjentki muszą być wielokrotnie poddawane badaniom obrazowym z powtarzającym się na narażeniem na promieniowanie jonizujące. Dlatego idealnym rozwiązaniem byłaby możliwość zastosowania badania WBMR, nie tylko we wstępnej ocenie stadium zaawansowania zmian, ale jako badania kontrolnego czy monitorującego efekty leczenia.
Natomiast PET/MR całego ciała jest innowacyjną i komplementarną techniką łączącą w sobie wszystkie zalety WBMR oraz diagnostyki molekularnej, wykazującej wysoką czułość już w przypadku najmniejszych zmian rozrostowych. Ocena zmian metabolizmu tkanek umożliwia bardzo wczesne wykrycie zmian rozrostowych, jak również bardziej precyzyjną ocenę odpowiedzi zmian na zastosowane leczenie” – mówi Główna Badaczka dr n. med. Małgorzata Mojsak z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Nowe podejście pozwoli nie tylko na dokładniejszą ocenę zaawansowania choroby, ale również na uniknięcie zbędnych, obciążających procedur, ograniczenie kosztów i co najważniejsze – redukcję narażenia na promieniowanie jonizujące nawet do zera.
Diagnostyka dostosowana do pacjentki
Jednym z głównych założeń badania jest indywidualizacja diagnostyki i terapii. Dzięki połączeniu zaawansowanych technologii obrazowania z doświadczeniem klinicznym, zespół badawczy chce stworzyć schemat, który pozwoli lekarzom lepiej dobierać metody leczenia do konkretnego przypadku.
Oznacza to nie tylko większą skuteczność terapii, ale także większy komfort i bezpieczeństwo pacjentek. Projekt ma również na celu ocenę kosztów poszczególnych procedur, aby opracowane rozwiązania mogły być w przyszłości wdrażane w praktyce klinicznej w sposób racjonalny ekonomicznie.
Doświadczenie i naukowy autorytet
Projektem kieruje dr n. med. Małgorzata Mojsak z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku – badaczka z bogatym doświadczeniem w dziedzinie medycyny nuklearnej i radiologii.
Dr Mojsak pełniła m.in. funkcję koordynatora zadania w projekcie STRATEGMED dotyczącym diagnostyki personalizowanej guzów nowotworowych, koordynatora projektu ABM PROSPETMR2021, w którym oceniano przydatność badania PET/MR z użyciem radioznacznika ⁶⁸Ga-PSMA-11 w planowaniu terapii u pacjentów z rakiem prostaty.
Dlaczego Agencja Badań Medycznych wspiera ten projekt
Agencja Badań Medycznych systematycznie wspiera rozwój niekomercyjnych badań klinicznych, stanowiących kluczowy element budowania nowoczesnego i niezależnego systemu ochrony zdrowia. Tego rodzaju projekty koncentrują się na potrzebach pacjentów i rozwoju wiedzy medycznej, a nie na celach komercyjnych, stanowiąc fundament postępu naukowego o rzeczywistym znaczeniu klinicznym.
Projekt realizowany przez Uniwersytet Medyczny w Białymstoku doskonale wpisuje się w misję Agencji. Łączy innowacyjność metodologiczną, bezpieczeństwo pacjentek oraz efektywność kosztową — elementy, które są niezbędne do opracowania nowoczesnych i zrównoważonych rozwiązań diagnostycznych w onkologii.
Wyniki badania mogą stanowić podstawę do opracowania nowych standardów postępowania diagnostycznego w raku piersi, przyczyniając się do poprawy skuteczności rozpoznawania choroby i ograniczenia ekspozycji na promieniowanie jonizujące. Wsparcie tego typu inicjatyw wpisuje się w strategiczne cele ABM – rozwój polskiej nauki, podnoszenie jakości opieki nad pacjentem oraz wzmacnianie potencjału krajowej medycyny spersonalizowanej.
Agencja Badań Medycznych konsekwentnie inwestuje w rozwój niekomercyjnych badań klinicznych, które koncentrują się na potrzebach pacjentów, a nie na interesach rynkowych.
Projekt z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku to przykład, jak innowacja, bezpieczeństwo i racjonalność kosztowa mogą iść w parze. Jego wyniki mogą przyczynić się do stworzenia nowych standardów diagnostyki raka piersi – bezpieczniejszych, precyzyjniejszych i bardziej dostępnych dla pacjentek.
ABM wspiera te inicjatywy, które nie tylko rozwijają polską naukę, ale też realnie poprawiają jakość życia pacjentów i wspierają rozwój medycyny spersonalizowanej w naszym kraju.
Wspólny cel — zdrowie kobiet
W Europejskim Dniu Walki z Rakiem Piersi warto przypomnieć, że postęp w leczeniu i diagnostyce nowotworów nie byłby możliwy bez udziału pacjentek w badaniach klinicznych. To właśnie dzięki nim powstają innowacje, które później stają się standardem w medycynie.
Agencja Badań Medycznych zachęca kobiety do czujności onkologicznej, regularnych badań profilaktycznych i otwartości na udział w badaniach klinicznych. Wspólnie możemy budować przyszłość, w której diagnoza raka piersi nie będzie oznaczała lęku, lecz szansę
na skuteczne leczenie i pełne życie.
