Agencja Badań Medycznych Agencja Badań Medycznych – impuls dla rozwoju nauki, zdrowia i innowacji. Konferencja, która pokazuje dojrzałość systemu i ambicję Polski - Aktualności

Konferencja „Agencja Badań Medycznych – impuls dla rozwoju nauki, zdrowia
i innowacji” była wydarzeniem, które w spójny sposób połączyło trzy perspektywy: podsumowanie działań ABM, diagnozę wyzwań stojących przed systemem ochrony zdrowia oraz konkretną mapę drogową rozwoju Agencji na 2026 rok. W centrum rozmów pozostawało to, co w działalności Agencji najważniejsze: pacjent, bezpieczeństwo rozumiane szeroko – od lekowego po cyfrowe – oraz budowanie takiego ekosystemu badań i innowacji, który przekłada się na realne, mierzalne efekty kliniczne i systemowe.

ABM jako trwały filar bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów i państwa

Agencja Badań Medycznych nie jest projektem „na chwilę”, lecz stabilnym mechanizmem budowania bezpieczeństwa zdrowotnego Polski i wzmacniania naszej pozycji w międzynarodowym ekosystemie badań klinicznych - podkreślał Prezes ABM – prof. Wojciech Fendlera w swoim wystąpieniu podczas otwarcia konferencji.

Prezes Agencji Badań Medycznych, podsumował także skalę działań ABM oraz pokazał, jak szeroki i długofalowy jest wpływ Agencji – również w kontekście KPO.

W przemówieniu przywołano dane obrazujące rozmiar inwestycji i systemową dojrzałość instytucji:

• 33 konkursy realizowane przez Agencję,
• 495 podpisanych projektów
• 6,2 mld zł wartości zawartych umów, w tym ok. 1 mld zł w ramach KPO,
• około 95 tys. pacjentów, którzy uzyskują szansę dostępu do innowacyjnych terapii
  i diagnostyki.

Podczas wystąpienia prof. Fendler podkreślał także szczególne znaczenie finansowanych projektów w obszarach o najwyższej wrażliwości zdrowotnej: pediatrii, hematologii, chorób rzadkich i genetycznych. Dla tych pacjentów dostęp do badań klinicznych bywa nie tylko alternatywną ścieżką leczenia, ale często jedyną szansą na terapię zgodną z najnowszą wiedzą medyczną.

Jednym z ważnych wątków wystąpienia Prezesa ABM była rosnąca atrakcyjność Polski jako miejsca prowadzenia badań klinicznych z systematycznym wzrostem liczby badań lokowanych w naszym kraju oraz dynamiczną rejestracją nowych projektów rok do roku. Ten trend – szczególnie w zestawieniu z presją globalnej konkurencji – pokazuje, że Polska potrafi budować przewagę, jeśli inwestycje infrastrukturalne i regulacyjne idą w parze z rozwojem kompetencji klinicznych.

KPO jako katalizator – ale nie jedyny motor wzrostu

KPO zostało w wystąpieniu prezesa ABM pokazane jako element, który przyspieszył działalność Agencji i pozwolił zwiększyć skalę wsparcia bez nadmiernego obciążania krajowych środków budżetowych. Jednocześnie wybrzmiało jasno, że ABM to mechanizm wieloletni, a projekty realizowane w ramach KPO są spójne z szerszą, strategiczną logiką rozwoju badań biomedycznych w Polsce.

Jak podkreślał Prezes ABM, projekty realizowane w tym trybie są na dobrej ścieżce osiągania zakładanych wskaźników, co wzmacnia wiarygodność Agencji jako instytucji zdolnej do prowadzenia dużych, złożonych programów finansowania.

Rosnące zainteresowanie konkursami – sukces i wyzwanie

Jednym z ważniejszych momentów wystąpienia była diagnoza nowego zjawiska: gwałtownego wzrostu liczby składanych wniosków. To jednocześnie dowód dojrzałości środowiska i sygnał systemowego wyzwania. Dzięki rozwojowi kompetencji w ośrodkach klinicznych oraz rosnącej kreatywności badaczy coraz więcej projektów spełnia wysokie standardy jakości. Konsekwencją jest sytuacja, w której liczba bardzo dobrych pomysłów zaczyna przekraczać dostępną alokację.

To ważny komunikat dla całego sektora: sukces Agencji mierzony jest dziś nie tylko ilością finansowanych projektów, ale również zdolnością do szybkiej i rzetelnej oceny rosnącego wolumenu wniosków – co naturalnie prowadzi do wątku roli ekspertów w procesach oceny.

Głos GIF: innowacja musi iść w parze z bezpieczeństwem

Istotne wzmocnienie narracji otwarcia stanowiło wystąpienie Olgi Sierpniowskiej, Dyrektor Biura Głównego Inspektora Farmaceutycznego, które wybrzmiało jako czytelny sygnał instytucjonalnego poparcia dla kierunku rozwoju promowanego przez ABM. Jak podkreślała Dyrektor GIF - Środowiska odpowiedzialne za finansowanie badań oraz te odpowiadające za bezpieczeństwo terapii mówią wspólnym językiem: innowacja ma sens wówczas, gdy wzmacnia zaufanie społeczne i jest osadzona w stabilnych ramach systemowych.

Z perspektywy Państwowej Inspekcji Farmaceutycznej kluczowe jest, aby innowacja była rozwijana w sposób odpowiedzialny – z zachowaniem wysokich standardów bezpieczeństwa pacjenta i prawidłowego stosowania produktów leczniczych. W wystąpieniu, Dyrektor Sierpniowska podkreślała także wpływ dynamicznego rozwoju leków biologicznych, terapii komórkowych oraz rosnącej roli danych cyfrowych na nowe wyzwania regulacyjne i nadzorcze.

Głos Centrum e-Zdrowia: dane, AI i cyfryzacja jako praktyczne narzędzie poprawy zdrowia

Drugie wystąpienie gościa specjalnego – Adama Konki, Dyrektora Centrum e-Zdrowia – wniosło do programu wyraźny akcent technologiczno-systemowy. Podkreślono, że cyfryzacja ochrony zdrowia w Polsce rozwija się nie jako cel sam w sobie, lecz jako narzędzie poprawy wyników leczenia, lepszej koordynacji opieki oraz zwiększania odporności systemu na kryzysy.

W wypowiedzi nawiązano m.in. do rozwoju rozwiązań z obszaru Domowej Opieki Medycznej (DOM) w ramach KPO oraz do potencjału lepszego wykorzystania danych
w obszarach takich jak kardiologia, diabetologia i POZ. Równolegle wybrzmiała potrzeba budowania regionalnych centrów cyfrowych i silniejszej architektury danych, które mogłyby wspierać wczesną ocenę ryzyka, standaryzację oraz interoperacyjność.

Ten wątek szczególnie dobrze korespondował z panelem o decentralizacji badań, wskazując, że cyfryzacja kliniki i cyfryzacja badań klinicznych są dziś procesami coraz bardziej współzależnymi.

Wystąpienie prof. Bena Goldacre’a: transparentność i wtórne wykorzystanie danych

Międzynarodową perspektywę konferencji wzmocniło wystąpienie prof. Bena Goldacre’a z Uniwersytetu Oksfordzkiego, poświęcone wtórnemu wykorzystaniu danych i znaczeniu transparentnej analizy danych z praktyki klinicznej.

Profesor podkreślił znaczenie publikowania wyników wszystkich badań klinicznych – również tych z rezultatami negatywnymi – jako fundamentu zaufania społecznego do nauki finansowanej ze środków publicznych. Ważnym elementem prezentacji była także koncepcja Open Prescribing, umożliwiająca analizę wzorców przepisywania leków w celu wykrywania trendów potencjalnie nieoptymalnych klinicznie lub kosztowo.

Szczególną uwagę poświęcono platformie OpenSAFELY, która pozwala prowadzić analizy w środowisku maksymalnie bezpiecznym dla danych pacjentów, przy jednoczesnym zachowaniu otwartości kodu i metod analitycznych. W tym miejscu wybrzmiał najważniejszy komunikat dla systemów zdrowia w Europie: przyszłość badań będzie w coraz większym stopniu zależeć od odpowiedzialnego łączenia wysokich standardów naukowych z dojrzałym zarządzaniem danymi.

Panel: Terapie przyszłości dostępne dla polskich pacjentów

ATMP w Polsce przestają być wizją odległej przyszłości  - to główny wniosek  panelu „Terapie przyszłości dostępne dla polskich pacjentów. Jak ABM wspiera rozwój i wdrażanie produktów terapii zaawansowanej?”. W ramach panelu prowadzonego przez dr n. farm. Karolinę Marię Nowak MBA, dyrektorka Wydziału Innowacji i Współpracy Międzynarodowej ABM, z udziałem prof. Grzegorz Basak, prof. Piotr Trzonkowski, prof. Tomasz Wróbel, dr Emilia Jaskuła oraz dr Marcin Piejko wspólnie podkreślano, że zięki wsparciu ABM, terapie zaawansowane stają się obszarem realnie rozwijanych projektów klinicznych i technologicznych, które mogą znacząco zwiększyć dostęp pacjentów do przełomowego leczenia.

Panel uporządkował kluczowe kategorie terapii zaawansowanych: terapię genową, komórkową, produkty inżynierii tkankowej oraz terapie złożone. Szczególne miejsce zajęły CAR-T, jako jeden z najbardziej dynamicznych kierunków rozwoju. Jednocześnie podkreślono wysoki stopień złożoności ATMP – od wymagań jakościowych i bezpieczeństwa po ścieżki regulacyjne – co wymaga specjalistycznych zasobów, dojrzałych procedur i międzynarodowych standardów.

Panel: Decentralizacja i cyfrowe innowacje w badaniach klinicznych

Panel „Decentralizacja i cyfrowe innowacje w badaniach klinicznych. Jak zmienia się rola pacjenta w ocenie efektów terapii”, moderowany przez dr Zuzannę Nowak-Rzyczyńską, dyrektorkę Wydziału Nauki i Ewaluacji ABM, otworzył ważną dyskusję o przyszłości metodologii i organizacji badań klinicznych. Wśród panelistów znaleźli się przedstawiciele prawa, medycyny cyfrowej, praktyki klinicznej i organizacji pacjenckich:

mec. Michał Modro, Rada Polityki Senioralnej w KPRM, Zespół Trójstronny przy Ministrze Zdrowia, mgr inż. Tadeusz Kifner, Interdyscyplinarne Pomorskie Centrum Medycyny Cyfrowej, Gdański Uniwersytet Medyczny, Piotr Sawicki, Rada Biznesu Agencji Badań Medycznych, Dział Badań Klinicznych w LUX MED Onkologia, prof. dr hab. Piotr Szymański, Centrum Kardiologii Klinicznej i Chorób Rzadkich Układu Sercowo-Naczyniowego, CSK MSWiA w Warszawie, dr Monika Zamarlik, Federacja Organizacji Pomocy Dzieciom i Młodzieży Chorym na Cukrzycę (Federacja Diabetyków), Aktywni w Badaniach Klinicznych.

W centrum rozmowy znalazła się teza, że decentralizacja nie jest już jedynie zestawem narzędzi technologicznych. Jest zmianą filozofii prowadzenia badań – w której część procedur, monitorowania i kontaktu z uczestnikiem przenosi się bliżej pacjenta, a rola ośrodka coraz częściej polega na koordynacji i zapewnianiu jakości klinicznej oraz danych.

Paneliści podkreślali, że impuls do rozwoju modeli zdecentralizowanych szczególnie wyraźnie pojawił się podczas pandemii COVID-19. W praktyce nowe podejście obejmuje telemedycynę, aplikacje mobilne, zdalne monitorowanie parametrów zdrowotnych, wizyty domowe oraz usprawnioną logistykę terapii i pobrań.

Istotnym elementem panelu była dyskusja o bezpieczeństwie rozumianym szeroko: nie tylko jako ochrona danych, ale również jako poczucie bezpieczeństwa pacjenta, wymagające przejrzystej komunikacji, wysokiej jakości procesu świadomej zgody i utrzymania humanistycznego wymiaru relacji lekarz–pacjent.

Wybrzmiał także temat wykluczenia cyfrowego oraz konieczności projektowania badań w sposób inkluzywny. Panel spójnie pokazał, że przyszłość badań klinicznych będzie należeć do modeli hybrydowych i elastycznych – opartych na danych generowanych w czasie rzeczywistym, ale wdrażanych z rozwagą i poszanowaniem różnorodności potrzeb pacjentów.

Mapa drogowa na 2026 rok: finansowanie, które ma przynosić rezultaty

Zwieńczeniem programu była prezentacja planów ABM na 2026 rok przedstawiona przez Ireneusza Staronia, zastępcę prezesa ds. finansowania badań w ABM, w ramach której podkreślał, że finansowanie ma prowadzić do mierzalnej wartości – klinicznej, technologicznej i systemowej.

Wśród zapowiadanych konkursów znalazły się:

• konkurs dedykowany lekom generycznym i biopodobnym (I kw. 2026, 90 mln zł), wzmacniający bezpieczeństwo lekowe,
• kolejny konkurs na niekomercyjne badania kliniczne (I kw. 2026, 300 mln zł),
  z utrzymaniem koncentracji na chorobach rzadkich,
• konkurs dotyczący eksperymentów badawczych (III kw. 2026, 125 mln zł), obejmujący m.in. innowacyjne ścieżki postępowania,
• inicjatywa „Powroty ABM” realizowana z NAWA (III kw. 2026, 18 mln zł),
• konkurs wspierający rolę polskich ośrodków jako National Coordinating Centre
  dla protokołów zagranicznych (IV kw. 2026, 150 mln zł),
• kontynuacja TransMed dla technologii na poziomach TRL 2–5 (300 mln zł)
  z perspektywą kolejnych etapów rozwoju.

Wpisało się to w szerszy pakiet działań systemowych: wzmacnianie Polskiej Sieci Badań Klinicznych, rozwój Warsaw Health Innovation Hub, kontynuację programu szkoleniowego realizowanego z Harvard Medical School, usprawnianie krajowej architektury oceny badań klinicznych oraz dalsze działania w obszarze cyfryzacji i integracji danych.

Konferencja ABM jako sygnał dojrzałości polskiego ekosystemu innowacji

Tegoroczna konferencja potwierdziła, że polski system badań klinicznych i innowacji biomedycznych wchodzi w etap dojrzałości, w którym kluczowe staje się nie tylko finansowanie projektów, ale integracja działań: infrastruktury, regulacji, danych, edukacji i międzynarodowej współpracy.

Wybrzmiały trzy silne i spójne osie rozwoju:

• Zdrowotne bezpieczeństwo państwa – w tym bezpieczeństwo lekowe i gotowość
  na kryzysy.
• Cyfryzacja i dane – rozumiane jako narzędzia realnej poprawy wyników leczenia
  i jakości badań.
• Odpowiedzialna innowacja dla pacjenta – od ATMP po nowe modele decentralizacji badań

W tej narracji ABM została pokazana jako instytucja, która łączy ambicję naukową z pragmatyzmem wdrożeniowym. To szczególnie ważne w czasie, gdy od publicznego finansowania oczekuje się nie tylko publikacji i rozwoju technologii, ale również skalowalnych rozwiązań możliwych do zastosowania w systemie ochrony zdrowia.

Konferencja „Agencja Badań Medycznych – impuls dla rozwoju nauki, zdrowia i innowacji” z jednej strony pokazała imponującą skalę dotychczasowych inwestycji ABM, z drugiej – jasno wskazała obszary, które będą determinować kolejne lata: terapie zaawansowane, modele zdecentralizowane, dojrzałe zarządzanie danymi oraz konsekwentne wzmacnianie bezpieczeństwa lekowego.

Najważniejsze przesłanie wybrzmiało wyraźnie: w centrum działań Agencji niezmiennie pozostaje pacjent – jego dostęp do innowacji, jego bezpieczeństwo i jego zaufanie do nauki rozwijanej w sposób przejrzysty, odpowiedzialny i oparty na twardych dowodach.